Pillar II: van inclusief framework inzake BEPS van de OESO/G20 naar de bijkomende norm bij de in België van toepassing zijnde ISA’s - deel I

24 november 2025

Marleen Mannekens, bedrijfsrevisor, ondervoorzitter ICCI

 

Deel 1: Pillar II als inclusief framework inzake BEPS van de OESO/G20

Inleiding

In dit eerste deel van de bijdrage zal vooral worden ingegaan op de algemene beginselen en de wetshistoriek van Pillar II. In de volgende nieuwsbrief zal in het tweede deel van deze bijdrage de focus worden gelegd op de impact van de fiscale bepalingen van Pillar II op de financiële verslaggeving, alsook op de werkzaamheden en het verslag van de commissaris.

Algemene beginselen en wetshistoriek

De uitholling van de belastinggrondslag (base erosion) en winstverschuiving  (profit shifting) zijn reeds enige tijd een doorn in het oog van overheden en autoriteiten op internationaal vlak. Het bestrijden van dit fenomeen vergt (of vergde), transparante belastingsystemen en een samenhangende werking. Met andere woorden, een internationale aanpak is een absolute noodzaak. Reeds in 2013 werkte de OESO samen met de G20 het BEPS-project (Base Erosion and Profit Shifting) uit. Het voornaamste objectief was belastingontwijking door multinationals tegen te gaan, waarbij constructies werden gebruikt om winsten te verschuiven naar landen met lage of geen belasting. Dit fenomeen werd nog meer in de hand gewerkt door de digitalisering van de economie waardoor we een sterke groei zagen van e-commerce en van grensoverschrijdende activiteiten in het algemeen. Het onderliggende idee heerste dat belasting van de winsten moest worden gekoppeld aan de jurisdictie waar de economische activiteiten daadwerkelijk plaatsvinden, in plaats van aan de formele locatie van de entiteit.

Het is pas in oktober 2021 dat circa 140 landen het Inclusive Framework (‘IF’) van de OESO/G20 inzake uitholling van de belastinggrondslag en winstverschuiving (Base Erosion and Profit Shifting – BEPS) hebben onderschreven. Het raamakkoord bevat een gedetailleerd plan van internationale fiscale hervorming gebaseerd op twee Pijlers.

Pijler 1, die gericht is op de grootste en meest winstgevende multinationals, heeft als doelstelling belastbare inkomsten te (her)alloceren waardoor het heffingsrecht in hogere mate toekomt aan de landen waar consumenten of gebruikers zich bevinden (de “marktjurisdicties”).

Pijler 2 voorziet in een minimumdrempel van een effectief belastingtarief van 15% voor de entiteiten die aan de wettelijk bepaalde criteria voldoen.

De Europese Unie heeft het BEPS-project en het Inclusive Framework actief opgenomen in bindende regelgeving voor de lidstaten, via verschillende richtlijnen. Vermelden we in dit kader onder meer de richtlijnen ATAD 1 & ATAD 2 (Anti-Tax Avoidance Directives) (beperkingen op het vlak van de aftrekbaarheid van intresten, exitbelasting bij emigratie, CFC-regels (Controlled Foreign Companies), enz.), DAC 6 en de Pijlers 1 en 2.

Sinds 2021 zijn ingevolge DAC 6, tussenpersonen (“intermediairs”) onderworpen aan een meldingsplicht/kennisgevingsplicht in het kader van grensoverschrijdende constructies met een potentieel belastingvoordeel[1]. Aldus wordt meer transparantie en een intensere samenwerking tussen de lidstaten beoogd.

In december 2022 keurde de EU een richtlijn[2] goed om de zgn. GloBE-regels (Global Anti-Base Erosion Rules) van Pijler 2 te implementeren. Lidstaten moesten vanaf 1 januari 2024 een minimumbelasting van 15% toepassen op multinationals die onder de reikwijdte vallen.

 België heeft de diverse richtlijnen stapsgewijze omgezet in zijn nationale wetgeving. Aldus werd Pijler 2 opgenomen in de Belgische wetgeving door omzetting van de voormelde EU Richtlijn bij wet van 19 december 2023 houdende de invoering van een minimumbelasting voor multinationale ondernemingen en omvangrijke binnenlandse groepen[3]  (BS 28 december 2023).

De wet van 19 december 2023, in werking getreden op 1 januari 2024, voert de GloBE-regels in en is van toepassing op:

• Grote multinationale groepen met een geconsolideerde omzet van meer dan €750 miljoen.
• Grote binnenlandse groepen die volledig in België gevestigd zijn en dezelfde omzetdrempel overschrijden.

De minimumbelasting van 15% wordt bereikt via drie verschillende heffingsmaatregelen, die ervoor zorgen dat multinationale ondernemingen effectief aan dit belastingtarief worden onderworpen[4]:

1. De QDMTT-bijheffing of gekwalificeerde binnenlandse bijheffing (Qualified Domestic Minimum Top-up-Tax): Dit stelt landen in staat om entiteiten met een lage belastingdruk binnen hun eigen jurisdictie te belasten tot het vereiste minimum van 15%. Hierdoor kunnen landen zelf de belasting innen, in plaats van dat een ander land dit doet op basis van andere regels.
2. De IIR-bijheffing (IIR staat voor Income Inclusion Rule): Wanneer een entiteit binnen een multinationale groep onvoldoende belasting betaalt, kan het land waar de moedervennootschap gevestigd is een aanvullende belasting opleggen. Dit zorgt ervoor dat winsten die onvoldoende belast zijn, alsnog op groepsniveau worden belast.
3. De UTPR-bijheffing (UTPR staat voor Undertaxed Profit Rule): Als er nog winsten overblijven die niet onder de QDMTT- of IIR-bijheffing vallen, kunnen andere landen binnen de groep een belasting heffen via de UTPR-regel. Dit voorkomt dat winsten worden verschoven naar landen met een lage belastingdruk zonder dat er een correctie plaatsvindt.

Deze drie mechanismen samen zorgen ervoor dat multinationale ondernemingen niet onder de effectieve belastingdrempel van 15% kunnen duiken.

Wat nu voor de beoogde doelgroep?

Door de inwerkingtreding van de wet van 19 december 2023 dienen een aantal procedures te worden gevolgd.

Groepen van multinationale ondernemingen (MNO) en omvangrijke binnenlandse groepen die onderworpen zijn aan de minimumbelasting voor groepen van multinationale ondernemingen en omvangrijke binnenlandse groepen, registreren zich of zijn geregistreerd bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).

Om de registratie bij de KBO te kunnen uitvoeren, moet de MNO-groep of de omvangrijke binnenlandse groep zich bij de FOD Financiën aanmelden met een notificatieformulier dat ter beschikking wordt gesteld op MyMinfin(externe link) (‘Mijn professionele toepassingen > Pillar 2’).

De aanmelding door MNO-groepen en omvangrijke binnenlandse groepen moet gebeuren ten laatste 30 dagen na aanvang van het verslagjaar waarvoor de MNO-groep of omvangrijke binnenlandse groep onder het toepassingsgebied van de wet van 19 december 2023 valt. Bij een geldige aanmelding registreert de FOD Financiën de MNO-groep of omvangrijke binnenlandse groep bij de KBO. Het ondernemingsnummer van de groep wordt vervolgens per e-mail verstuurd naar de entiteit die de groep aangemeld heeft.

Parallel met de wet van 19 december 2023 kwam de wet van 8 januari 2024 tot stand die ervoor zorgt dat het WVV aangepast en afgestemd wordt op de fiscale hervormingen van Pijler 2, zodat Belgische vennootschappen en de commissarissen de nieuw ingevoerde verplichtingen correct kunnen naleven en rapporteren. Het gaat in het bijzonder om de artikelen 1:31/1, 3:8/1, 3:8/2, 3:8/3, 3:8/4, 3:12/1, 3:20/1, 3:20/2, 3:20/3, 3:34/1, 3:36/1 et 3:45/1, en om de invoeging van een punt 10°/1 in artikel 3:75, eerste lid WVV en van een punt 6°/1 in artikel 3:80, eerste lid WVV (verslag van de commissaris over de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening)[5].

 

Bronnen

FOD Financiën/actueel/pillar-2, Pillar 2 | FOD Financiën.

Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie 98(6) (2024): 353–364 DOI 10.5117/mab.98.136265.

Issue 218 / May 2023 IFRS Developments EY; Amendments to IAS 12: International Tax Reform Pillar Two Model Rules.

Grant Thornton, Navigating the changes to International Reporting Standards, 2025 edition.

PWC Global Implementation of Pillar two: Impact on deferred taxes and financial statement disclosures 12 sep 2023 (updated 27 feb 2025).

Raad IBR, Ontwerp  bijkomende norm (herziene versie 2025) bij de in België van toepassing zijnde internationale auditstandaarden (ISA’s), ontwerp van gecoördineerde versie 28.03.2025, ont-bijk-nrm-coord-2025-csrd-goedk-hreb.pdf, titel “III.11bis. Vermelding betreffende het verslag inzake informatie over de inkomstenbelasting”.